Als de diagnose koemelkallergie definitief gesteld is en je geeft borstvoeding is het belangrijk om je eigen dieet aan te passen. Indien je (ook) flesvoeding geeft moet de voeding van je kindje aangepast worden. Hypoallergene voeding, extensief gehydrolyseerde voeding, flesvoeding op basis van vrije aminozuren, lactosevrije voeding, geitenmelk, sojadrink…  We maken je wegwijs in het schap!

Ik geef borstvoeding, wat nu?

Borstvoeding heeft altijd de voorkeur, ook als je kindje koemelkallergie heeft. Ook als je borstvoeding geeft, kan je baby last hebben van koemelkallergie. Pas je eigen dieet hier dan op aan en eet koemelkvrij. Lees hier wat je wel en wat je niet mag eten.

Breast is best

Borstvoeding is de meest geschikte voeding voor je baby, ook bij koemelkallergie. De Wereldgezondheidsorganisatie beveelt de eerste 6 maanden exclusief borstvoeding aan. Niet voor niets, want moedermelk bevat antistoffen die de afweer van je kindje vergroten en bescherming bieden tegen infecties. Maar borstvoeding vermindert ook de kans op het ontwikkelen van allergische klachten. Toch geeft borstvoeding geen garantie dat je kleintje geen allergie krijgt. Maar als blijkt dat je kleine koemelkallergie heeft, dan blijft borstvoeding de meest geschikte voeding.

Zitten er koemelkeiwitten in borstvoeding?

Oké, oké, je bent echt geen koe, maar toch kunnen er in jouw borstvoeding piepkleine beetjes eiwitten van koemelk zitten. Omdat jij yoghurt eet bijvoorbeeld, of een roomboterkoekje of een tosti. Voor het kunnen stellen van de diagnose via een provocatietest of als bij je baby de diagnose koemelkallergie is gesteld, is het belangrijk dat jij koemelkvrij gaat eten. Maar hoe doe je dat, koemelkvrij eten?

Dieet aanpassen

Heeft jouw kleintje een koemelkallergie en drinkt het jouw melk? Als je producten met koemelkeiwit vermijdt, is de kans het grootst dat de klachten bij je baby verdwijnen. Dat betekent voor jou een koemelkvrij dieet, dus geen melk, roomboter, yoghurt, kaas en andere zuivelproducten. En ook geen producten waarin melk of kaas verwerkt is, zoals smeerkaas, koekjes en bijvoorbeeld kant-en-klare soep. Als je hierop let, kunnen de eiwitten uit koemelk ook niet meer in je moedermelk terecht komen. Voor jou is het belangrijk om in deze periode voldoende voedingsstoffen binnen te krijgen. Het kan best lastig zijn om de juiste keuzes te maken als je producten met koemelkeiwitten moet vermijden. Maak daarom een afspraak met een diëtist. De diëtist kan je precies uitleggen waar je op moet letten en hoe je zuivelproducten het best kunt vervangen. Overweeg je te stoppen met borstvoeding omdat je baby er allergisch op reageert? Think twice! Borstvoeding is de beste voeding voor je baby, ook bij een allergie. Moedermelk bevat namelijk zoveel beschermende stoffen voor je baby dat dit altijd de voorkeur heeft.

Wat mag je wel en niet eten

Dat in een beker halfvolle melk, in een plak kaas, in smeerkaas en in karnemelk koemelk zit, is logisch. En dat het ook zit in een plak roombotercake, in een roomsaus en in een saucijzenbroodje kun je misschien ook nog wel beredeneren. Maar er zijn echt heel veel producten waar ook koemelk in verwerkt zit, zonder dat jij je dat realiseert. In bouillonblokjes kan het bijvoorbeeld zitten, en in knakworsten, vleeswaren en chips. Het ingrediënt lactose in gewone voeding is lang niet altijd gezuiverd van koemelkeiwit. En margarine is plantaardig maar ook hier zitten vaak melkbestanddelen in. Best wel lastig dus!

Enkele tips:

  • Kook veel zelf, en met verse ingrediënten. Hierbij hoef je geen ellenlange ingrediëntlijsten te checken en weet je precies wat er in de maaltijden gaat.
  • Let op de ‘100% plantaardig’ of ‘Vegan’ claims op de productverpakking. Als zo’n claim erop staat, kun jij het product gewoon gebruiken.
  • Neem de tijd in de supermarkt. Je zult zien dat er tegenwoordig tal van melkvervangers te vinden zijn, al is het (in het begin) wel even zoeken. Zo bestaan er dranken op basis van soja, rijst, haver, etc. Let wel goed op, ze kunnen erg in voedingswaarde verschillen. Ook zijn er steeds meer plantaardige varianten te vinden van bijvoorbeeld (kook)room en kaas.
  • En je hoeft lang niet altijd op zoek te gaan naar vervangende producten natuurlijk. Het is ook een goed moment om nieuwe dingen uit te testen. Wie weet ontdek je zelfs nieuwe favorieten!
  • Als je toch samengestelde voedingsmiddelen koopt: een allergenenlijst kan helpen om je boodschappen zorgvuldig te doen. Koemelk is een allergeen. Allergenen zijn eiwitten die een allergische reactie kunnen uitlokken. Alle allergenen moeten met nadruk (dikgedrukt, cursief, of met HOOFDLETTERS) in de ingrediëntenlijst op een verpakking staan. Meestal is het snel duidelijk of een ingrediënt melk bevat omdat het gemakkelijk te herkennen is ‘karnemelk’, ‘yoghurt’, of ‘lactoferrine (melk)’. Maar bij ingrediënten zoals ‘boterolie’, of ‘weipoeder’ is dit soms lastig. Een allergenenoverzicht kan je hierbij helpen. Bij twijfel kun je ook altijd navraag doen bij de fabrikant.

Ik geef flesvoeding, wat nu?

Als de diagnose koemelkallergie definitief gesteld is met een voedselprovocatietest, is het belangrijk om de voeding van je kindje aan te passen. Weet jij wat wel en niet kan als je baby koemelkallergie heeft? Hypoallergene voeding, extensief gehydrolyseerde voeding, flesvoeding op basis van vrije aminozuren, lactosevrije voeding, geitenmelk, sojadrink… We maken je wegwijs in het schap!

Flesvoeding op basis van koemelk

De meeste gangbare flesvoedingen te vinden in supermarkt en drogist zijn gemaakt op basis van koemelk. Bij koemelkallergie kan een kindje intacte koemelkeiwitten niet verdragen. Echter, wanneer deze eiwitten in kleine stukjes worden geknipt, wordt de allergeniciteit steeds lager. Hieronder staat beschreven wat over het algemeen wél en wat niet geschikt is als dieetvoeding bij koemelkallergie.

Reguliere (volledige) zuigelingenvoeding of opvolgmelk

De meeste flesvoedingen in de supermarkt zijn gemaakt op basis van koemelk. Deze standaard flesvoeding (op basis van koemelk) is niet geschikt voor de dieetbehandeling van koemelkallergie. Reguliere zuigelingenvoeding en opvolgmelk bevatten namelijk volop intacte koemelkeiwitten. En precies daar kan je baby niet tegen omdat het een koemelkallergie heeft.

Hypoallergene flesvoeding

Bij deze voeding zijn de koemelkeiwitten in grove stukken geknipt. Partieel gehydrolyseerd noemen we dat.
Omdat hypoallergene flesvoeding vaak ook nog intacte koemelkeiwitten bevat, is de voeding niet geschikt voor baby’s met koemelkallergie.

Flesvoeding op basis van een extensief hydrolysaat

Bij deze dieetvoeding zijn alle koemelkeiwitten in kleine stukjes zijn geknipt. We noemen deze flesvoeding ook wel extensief gehydrolyseerde voeding. Baby’s met (verdenking op) koemelkallergie krijgen meestal eerst een voeding op basis van extensief hydrolysaat voorgeschreven door een arts. Deze voeding wordt gebruikt onder medisch toezicht. De meeste kindjes met koemelkallergie verdragen deze voeding goed. Houdt jouw baby toch klachten terwijl je een extensief gehydrolyseerde voeding geeft? Stap niet zomaar over op een andere voeding (of ander 'product'), maar bespreek de klachten met de arts of het consultatiebureau.

Voor meer informatie over extensief gehydrolyseerde formules voor koemelkeiwitallergieën, consulteer onze productpagina. 

Lactosevrije flesvoeding

Lactose is een melksuiker dat onder andere in moedermelk en koemelk zit. In een lactosevrije voeding zit (vrijwel) geen lactose meer, maar nog wel intact koemelkeiwit. En dit is nu juist waar koemelkallergische kindjes op reageren. Voor een kind met koemelkallergie is een lactosevrije voeding dus niet geschikt.
Hieronder lees je meer over lactosevrije flesvoeding.

Voor wie is lactosevrije flesvoeding dan bedoeld?

Sommige mensen kunnen melksuikers niet goed verteren. Zij hebben een lactose-intolerantie en kunnen klachten krijgen als winderigheid, diarree en buikpijn als ze lactose binnenkrijgen. Goed om te weten: lactose-intolerantie komt bijna niet voor bij baby’s. Om lactose te kunnen verteren is namelijk het enzym lactase nodig en baby’s krijgen daarvan een flinke dosis mee bij hun geboorte. De kans op een lactasetekort en hierdoor lactose-intolerantie is bij baby’s dus heel klein. Soms is een voeding met geknipt koemelkeiwit en verlaagd in lactose wel nodig. Bijvoorbeeld in geval een kindje een verterings- of absorptiestoornis heeft. Dan helpt het om voedingsstoffen in voor-verteerde vorm aan te bieden.

Aminozuurvoeding

Flesvoeding op basis van aminozuren bevat geen koemelkeiwitten en wordt gemaakt in een volledig koemelkvrije omgeving. Deze voeding is geschikt bij koemelkallergie.

(Dieet)voeding op basis van vrije aminozuren

In deze voeding zijn de eiwitten vervangen door vrije aminozuren, de kleinste bouwstenen van eiwitten. Een aminozuurvoeding wordt met name geadviseerd voor kinderen die nog klachten houden op een extensief gehydrolyseerde voeding of voor kinderen met ernstige allergische klachten. Deze voeding is enkel te verkrijgen op dietist- of doktersrecept en is dus niet te koop in supermarkt of drogist. Deze voeding kan ook worden voorgeschreven bij meervoudige voedselallergie.

Voor meer informatie over diëten op basis van vrije aminozuren voor koemelkeiwitallergie, consulteer onze productpagina. 

Geitenmelk

Geitenmelk vind je tegenwoordig gewoon in de supermarkt en bij de drogist. Het is, anders dan de naam zou vermoeden, niet geschikt bij koemelkallergie.

Flesvoeding op basis van soja is plantaardig en bevat dus geen koemelkeiwitten. Maar ook flesvoeding op basis van soja is niet geschikt voor de dieetbehandeling van koemelkallergie voor kinderen tot 6 maanden. Hieronder lees je hoe dit zit.

Maar soja is toch koemelkvrij?

Vooral jonge kinderen met atopisch eczeem kunnen gemakkelijk een soja-allergie ontwikkelen. Als je kindje naast eczeem ook nog een voedselallergie heeft, zoals koemelkallergie, dan is de kans op een soja-allergie 1 tot 4%.

Voor kinderen vanaf 6 maanden kan eventueel wel een toetje op sojabasis gegeven worden. Maar de basis blijft nog steeds borstvoeding of een voeding op basis van extensief eiwithydrolysaat of op basis van vrije aminozuren.

Geitenmelk is toch geen koemelk?

Wellicht lijkt geitenmelk een mooie uitkomst bij koemelkallergie. Helaas helpt dit je kindje niet. Geef je kind bij koemelkallergie liever geen flesvoeding op basis van geitenmelk, paardenmelk of ezelmelk (voor de zekerheid, al denken we dat je niet zo snel flesvoeding op basis van ezelinnenmelk zult tegenkomen). De eiwitten in deze voeding lijken te veel op koemelkeiwit; de kans is daarom erg groot dat je baby ook hier allergisch op reageert.

De stap naar vaste voeding

Als je kleintje toe is aan de eerste hapjes, kies je natuurlijk koemelkvrij. En andere allergenen als eiwit en pinda geef je juist al vroeg. Ontdek hier hoe je die eerste hapjes het beste aanpakt.

Wanneer is mijn kindje toe aan het eerste hapje?

Als je kind heel veel interesse krijgt in jouw eten en begint te sabbelen op vuistjes of speelgoed, dan is je kleine waarschijnlijk toe aan de volgende stap: het eerste hapje! Niet alle kinderen zijn op hetzelfde moment toe aan het eerste vaste hapje. Je kleintje mag vanaf 4 maanden aan de eerste hapjes beginnen. Tot 6 maanden blijft borst- of flesvoeding de belangrijkste voeding voor je kindje.

Behoefte aan inspiratie? Hier vind je voedingsschema’s en onze top-10 gezonde hapjes voor je kleintje.
Ook het hapjesplan kan houvast bieden.

Een koemelkvrij dieet

Het voedingspatroon breidt zich steeds verder uit, wat best spannend kan zijn voor jou als ouder. Als je kindje een koemelkallergie heeft, dan kun je je baby uiteraard geen voeding geven die koemelk bevat. Je hebt niet alleen rekening te houden met zuivelproducten, maar álle producten waar koemelk in verwerkt zit. Ook in koekjes kan bijvoorbeeld melk zitten.

Vroeger was het nodig om met een allergenenlijst naar de supermarkt te gaan om alle verpakkingen aandachtig te kunnen bestuderen. Gelukkig is dit nu niet meer het geval. Koemelk(eiwit) is namelijk een allergeen dat extra moet opvallen in de ingrediëntenlijst op een verpakking (bijvoorbeeld dikgedrukt, cursief of met HOOFDLETTERS). Ingrediënten met koemelkeiwit zijn soms gemakkelijk te herkennen (melkpoeder, melkbestanddelen, …). Maar soms is dit echt een uitdaging (boter, caseïne, wei, weipoeder,…). Bij ingrediënten waarbij het onduidelijk is met welk allergeen we te maken hebben, is het regel om dit aan te geven tussen haakjes zoals bijvoorbeeld: ‘caseïne (melk)’. Bij ingrediënten op basis van wei-eiwit wordt het aangeven van ‘(melk)’ nog wel eens vergeten.

Dus het is slim om tenminste een idee te hebben van de allergenen waar je op moet letten. We hebben ook enkele praktische tips voor jou op een rijtje gezet.

Alternatieven voor koemelk

Er zijn tegenwoordig tal van melkvervangers te vinden in de supermarkt. Veel daarvan lijken best aantrekkelijk, omdat ze geen koemelk bevatten. Zoals melk van andere dieren: geiten- en schapenmelk. En plantaardige alternatieven: soja- , haver-, rijste-, kokos- en amandeldrank. Toch worden deze alternatieven voor “melk” afgeraden als jouw kleine nog geen 6 maanden is. En ook tussen 6 en 12 maanden hebben moedermelk en hypoallergene opvolgmelk de voorkeur in plaats van de gewone koemelk of andere dierlijke en plantaardige melkvervangers. Deze vervangers hebben een minder goede voedingswaarde dan bijvoorbeeld borstvoeding of (hypoallergene) opvolgmelk en passen dus minder goed bij de voedingsbehoeften van je kindje.

Pinda en ei: Wel of niet?

Vanaf 4 maanden kun je starten met de introductie van vaste voeding, de oefenhapjes. Nieuwe inzichten tonen aan dat vroeg starten met ei en pinda voordelen kan hebben voor jouw kleintje. Doordat je kleintje vroeg de eiwitten uit deze producten binnenkrijgt, kan het afweersysteem ervan leren. Dit verkleint de kans op een allergie. De kans dat je kleintje een allergie ontwikkelt voor pinda of ei wordt daardoor kleiner. Het liefst geef je pinda en ei daarom tussen 4 en 6 maanden en in ieder geval voordat je kleine 8 maanden is. Geef bijvoorbeeld een beetje roerei of wat kruimels gekookt ei door spinazie, pindakaas door gekookte sperziebonen, of door gepureerde pompoen. Het is verstandig om te kiezen voor 100% pindakaas, omdat hier geen zout en suiker aan zijn toegevoegd. En kies voor een fijngemaakt gebakken roerei zonder extra zout toe te voegen.

Pinda en ei als je kindje eczeem heeft

Heeft je kindje matig tot ernstig eczeem? Dan is het extra belangrijk om je baby voor de leeftijd van 6 maanden ei en pindakaas te laten eten. Je doet dat het liefst volgens een stappenplan. Dat kun je doen via een vast schema. Je komt zo net wat voorzichter in aanraking met kippenei en pindaproducten. Het schema is eigenlijk een opbouwschema. De hoeveelheid pinda en ei wordt langzaam opgebouwd. Je kinderarts of consultatiebureau kan dit schema aan je geven en met je bespreken. Vraag ernaar als je baby bijna 4 maanden is.

Sojamelk bij koemelkallergie

Tot de leeftijd van 6 maanden is borstvoeding de belangrijkste voeding en zijn de eerste hapjes uitsluitend een aanvulling op volledige borst- en/of flesvoeding. Anders dan je misschien zou denken, is sojamelk niet altijd een goede vervanger voor koemelk voor je kleintje. Vooral jonge kinderen met atopisch eczeem kunnen gemakkelijk een soja-allergie ontwikkelen. Als je kindje naast eczeem ook nog een voedselallergie heeft, zoals koemelkallergie, dan is de kans op een soja-allergie 1 tot 4%. Geef je baby daarom liever borstvoeding of hypoallergene flesvoeding.